سرطان تیروئید نوعی سرطان نادر است که بر غده تیروئید تأثیر می‌گذارد. تیروئید یک غده کوچک و پروانه‌ای شکل است که در گردن، زیر ناحیه جوزک قرار دارد. غده تیروئید هورمون‌های تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3) را تولید می‌کند. انواع سرطان تیروئید: پاپیلری (Papillary)، فولیکولار (Follicular)، مدولاری (Medullary)، آناپلاستیک (Anaplastic) که درمان آنها توسط بهترین جراح تیروئید در تهران امکان پذیر است.
جهت نوبت دهی، وقت مشاوره و ویزیت می توانید با شماره مطب آقای دکتر عباس علی بخشی جراح تیروئید، پستان و سرطان ۶۶۱۲۶۰۶۵ تماس حاصل فرمایید.
غده تیروئید به شکل یک پروانه و در جلوی گردن قرار دارد. وظیفه آن، ترشح هورمون هایی است که سرعت سوخت و ساز بدن را کنترل می کنند. اختلالات غده تیروئید با ایجاد خلل در تولید هورمون های تیروئید، منجر به کاهش و یا افزایش سرعت سوخت و ساز بدن می شوند. بنابرین هورمون هایی را که این غده ترشح می کند باید سطح ثابتی در خون داشته باشند. اگر هورمون های ترشح شده توسط غده تیروئید سطح ثابتی در خون داشته باشند، سوخت و ساز بدن فرد در حد طبیعی خواهد بود و مشکلی ایجاد نمی شود، اما پرکار بودن یا کم کار بودن تیروئید، هر دو مشکلاتی را در پی دارند بنابرین نحوه عملکرد غده تیروئید باید در حد نرمال باشد تا مشکلی به وجود نیاید.
بیماری های مرتبط با کم کاری یا پرکاری تیروئید، زیاد هستند و تشخیص آن ها بستگی به شرایط فیزیولوژیک بیمار دارد به همین دلیل بهتر است درصورت بروز نشانه مشکوک به پزشک متخصص جراحی تیروئید مراجعه کنید.
تیروئید غده بسیاری کوچکی است به همین دلیل اغلب بیماری های تیروئید در مراحل اولیه علائم بالینی خاصی ندارند. ولی برخی از نشانه های تغییر رفتار می تواند دلیلی برای بروز اختلالات مرتبط با غده تیروئید باشد مانند:
بسیاری از بیماران به علت تغییرات وزن خصوصاً افزایش وزن با شک به اینکه احتمال بیماری تیروئید وجود دارد به متخصص غدد مراجعه می‌کنند. بایستی بدانیم پرکاری تیروئید باعث کاهش وزن و کم کاری تیروئید باعث افزایش وزن میشود.
اما اگر بخواهیم به صورت کلی بیمارانی که اضافه وزن دارند را بررسی کنیم در می‌یابیم که سهم کم کاری تیروئید سهم بسیار اندکی است یعنی کم کاری تیروئید جز علل نادر و جزئی افزایش وزن می‌باشد. به عبارت دیگر کم کاری تیروئید به تنهایی نمی‌تواند باعث افزایش قابل توجه وزن شود، بلکه عامل کمکی می‌باشد، پس در نتیجه تاثیر بیماری تیروئید در کاهش یا افزایش وزن به طور مستقیم نیست.
مهمترین علت افزایش وزن در بیماران دارای تیروئید، افزایش ورودی کالری و کم مصرف شدن آن (کم تحرکی) می‌باشد. به هرحال در بیماری که دچار افزایش یا کاهش وزن میشود، چک کردن آزمایشات تیروئید جزئی از بررسی‌های اولیه بهترین جراح سرطان تیروئید می باشد و در هرصورت بایستی اختلالات مربوطه را اعم از کم کاری یا پرکاری با دارو کنترل کنیم، ولی مجددا تاکید می شود که کم کاری تیروئید به تنهایی باعث افزایش قابل توجه وزن نمی‌شود.
با انجام آزمایش خون میتوان به اختلالات غده تیروئید پی‌برد. این آزمایش، سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) را که عملکرد غده تیروئید را تنظیم می کند، تعیین می کند. اگر TSH بالا باشد، به این معنا است که کارایی تیروئید بسیار پایین می باشد (کم کاری تیروئید). در صورتی که TSH خون پایین باشد، عموما به این مفهوم است که تیروئید بیش از اندازه فعال است (پرکاری تیروئید). همچنین آزمایش، وجود ندول و مشکلات دیگر تیروئید را نیز بیان می کند.
بیماری های خوش خیم مرتبط با غدد تیروئید با مصرف دارو و به مرور زمان به طور کامل درمان می شوند. در بیماری های بدخیم و بیماری هایی که منجر به بروز سرطان می شوند قبل از خود غده تیروئید اجزای مجاور باید درمان شوند زیرا درمان سرطان تیروئید پس از پیشروی به احشای مجاور کمی سخت است ولی درمان قطعی بیماری های بدخیم غده تیروئید در مراحل اولیه با انجام جراحی تیروئید امکان پذیر است.
رایج ترین علت جراحی تیروئید، سرطان است. اگر فردی سرطان تیروئید داشته باشد برداشتن همه یا بخش زیادی از این غده می تواند به درمان آن کمک کند.
هر نوع بزرگ شدگی غیرطبیعی غده تیروئید را گواتر می گویند.
غده تیروئید از ید رژیم غذایی برای سنتز هورمون های تیروئیدی استفاده می کند. درصورتی که غده تیروئید نتواند به میزان کافی ید جهت سنتز هورمون های تیروئید دسترسی داشته باشد، سعی می کند با مکانیسم افزایش حجم سلول های غده تیروئید سطوح بالاتری از هورمون ها را تولید کند. بنابرین غده تیروئید بزرگتر از حد معمول شده و در اصطلاح گواتر ایجاد شود. اگرچه گواتر بدون درد است، اما بزرگی بیش از حد تیروئید باعث سرفه و مشکل در بلع و تنفس می شود.
برداشتن غده تیروئید پرکار با جراحی توسط جراح سرطان تیروئید خوب نیز یکی دیگر از روش های درمان دائمی برای پرکاری تیروئید است. جراحی تیروئید تنها در صورتی انجام میشود که غده تیروئید بسیار بزرگ شده باشد و در تنفس بیمار اختلال ایجاد کرده باشد، یا این که مصرف داروهای ضد تیروئید موثر نباشند و یا اینکه بیمار به دلایلی نتواند ید رادیواکتیو مصرف کند.
از روش جراحی همچنین برای درمان بیمارانی استفاده میشود که دارای توده‌ای (به نام ندول) در تیروئید خود هستند، خصوصا اگر احتمال سرطانی بودن این توده وجود داشته باشد. به طور کلی اگر غده تیروئید فرد به طرز غیر طبیعی و آزاردهنده‌ای بزرگ شده باشد و باعث مشکلاتی از جمله تنگی نفس، تورم یا در برخی موارد پرکاری تیروئید بیمار شود، پزشک توصیه می کند همه یا بخشی از غده تیروئید را با عمل تیروئید خارج کنند.
جراحی تیروئید تحت بیهوشی انجام می شود و ابتدا در خط عرضی قاعده گردن، بین دو عضله استرنوکلیدومستوئید (SCM) برش داده شده و پوست، عضلات و فاشیا از یکدیگر جدا می شوند تا تیروئید نمایان شود. سپس تیروئید همراه ندول یا همراه تومور از محل خارج می شود.
بعضی از جراحان نیز عمل تریروئیدکتومی را به روش اندوسکوپی انجام می دهند که در این روش از چندین برش کوچک استفاده می کنند و از طریق آنها یک دوربین کوچک و ابزار جراحی وارد شده و کل یا بخشی از غده تیروئید برداشته می شود.
معمولاً پس از عمل در ناحیه عمل یک یا دو درن (لوله جهت تخلیه ترشحات از محل عمل) تعبیه خواهد شد. این درن در دومین روز بعد از عمل و قبل از ترخیص برداشته خواهد شد.
همچنین به طور معمول پس از عمل جراحی تیروئید برای چند ساعت (طبق دستور بهترین جراح تیروئید) ممنوعیت دریافت مواد خوراکی خواهد شد و به محض برطرف شدن تهوع این ممنوعیت به اتمام می رسد.
در این نوع عمل جراح کل غده تیروئید و گره های لنفاوی اطراف غده را از بین می برد. بنابرین هر دو لوب غده تیروئید حذف می شوند. اگر بیمار سرطان تیروئید داشته باشد، علاوه بر عمل جراحی درمان های اضافی از جمله ساپرشنتراپی با هورمون TSH و ید رادیواکتیو بهترین کار ممکن است.
اگر گره های تیروئید بیمار در یک لوب قرار داشته باشند، جراح فقط آن لوب (لوبکتومی) را حذف می کند. بعد از جراحی، گره خارج شده تحت پاتولوژی میکروسکوپی بررسی خواهد شد تا مشخص شود که آیا سلول های سرطانی وجود دارد یا خیر. اگر سلولهای سرطانی وجود داشته باشد، جراح ممکن است قسمت باقی مانده تیروئید را نیز خارج کند و به اصطلاح توتال تیروئیدکتومی انجام دهد.
جراح یک لوب کامل، ایسموس و بخش لوب دیگر (تقريبا کل) غده تیروئید را برمی دارد. این روش جراحی بیشتر برای پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز مورد استفاده قرار می گیرد.
اینکه در عمل تیروئید چقدر از غده تیروئید برداشته شود به علت انجام جراحی و نوع اختلال بستگی دارد. اگر فقط قسمتی از تیروئید برداشته شود، این غده می تواند بعد از عمل به صورت عادی به فعالیت خود ادامه دهد اما اگر طی این جراحی کل غده تیروئید برداشته شود، باید روزانه هورمون تیروئید مصرف کنید تا نقش طبیعی غده تیروئید برایتان ایفا کند.
انسداد مسیر تنفسی به دلیل خونریزی می تواند منجر به تنگی نفس و ایجاد صداهای غیرطبیعی در حین دم و بازدم شود.
عفونت پس از جراحی تیروئید یکی از عوارض نادر اما ممکن است. درصورت بروز عفونت، علائم زیر مشاهده میشود:
گاهی در طی عمل جراحی به عصب حنجره ای راجعه که در مجاورت غده تیروئید قرار دارد آسیب وارد میشود و درنتیجه گرفتگی و خشونت صدا میتواند از عوارض این جراحی باشد
به دلیل اینکه این غدد در پشت غده تیروئید قرار گرفته اند ممکن است در عمل جراحی تیروئید، غدد پاراتیروئید نیز آسیب ببیند و یا برداشته شوند. این مسئله منجر به اختلال در متابولیسم کلسیم می شود. به محض کاهش سطح کلسیم سرم، تحریک پذیری اعصاب همراه با انقباض دستها و پاها و لرزش ماهیچه ای (مخصوصا در اطراف دهان) اتفاق می افتد. از دیگر علائم کاهش کلسیم سرم؛ کرختی، گزگز، خارش، کرامپ عضلانی و سفتی دستها و پاها می باشد. البته اختلالات کلسیم بعد از عمل جراحی تیروئیدکتومی معمولاً موقتی می باشد.
به دلیل برداشتن غده تیروئید درمان جایگزینی هورمون تیروئید یعنی تجویز لووتیروکسین برای بیمار صورت می گیرد. مصرف طولانی مدت لووتیروکسین با تاثیر بر استخوان بیمار منجر به ایجاد استئوپورز (پوکی استخوان) خواهد شد.
اکثر پزشکان توصیه می کنند که همه افراد حداقل ۵ سال یکبار آزمایشات مربوط به عملکرد غده تیروئید را انجام دهند تا درصورت بروز نشانه ای از اختلال تیروئید، مراحل درمان آغاز شود. اگر در مراحل اولیه اختلال غده تیروئید به پزشک متخصص مراجعه شود امکان درمان بیماری با دارو وجود دارد ولی اگر بیماری بیش از اندازه پیشرفت داشته باشد و بیمار با علائم ظاهری چون بزرگ شدن جلو گردن و مشکلات جدی بلع رو به رو باشد، نیاز به مراجعه نزد بهترین جراح تیروئید و انجام عمل جراحی می باشد.
ید درمانی سرطان تیروئید نوعی پرتودرمانی است که سال‌هاست برای درمان بیماری های تیروئید مورد استقبال و استفاده قرار گرفته است. این روش درمانی کم خطر و مزایایی بسیاری برای بیمار دارد. و طبق دستور بهترین جراح تیروئید در تهران میتواند برای بیمار تجویز شود.
سلولهای تولید کننده هورمون تیروئید تنها سلولهای بدن انسان هستند که ید موجود در مواد غذایی را جذب می‌کنند و از آن برای تولید و ساخت هورمون‌های غده تیروئید استفاده می‌کنند. از این رو زمانی که ید رادیواکتیو به فرم کپسول یا به فرم مایع خورده می شود، فقط جذب سلول های تیروئید می شود.
اشعه رادیواکتیو میتواند سلولهای غده تیروئید که ماده رادیواکتیو را مصرف می‌کنند با کمترین تاثیر بر روی سایر سلول های بدن از بین ببرد. این روش درمانی می تواند برای ازبین بردن و حذف کردن بافت تیروئید که طی جراحی برداشته نشده یا درمان برخی از انواع سرطان‌های تیروئید که به لنف و بقیه قسمت های بدن انتشار پیدا کرده است استفاده شود.
شیمی درمانی، تزریق یا مصرف داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلول های سرطانی است. به طور معمول درمان سرطان تیروئید با شیمی درمانی چندان رایج نیست، اما در برخی موارد تنها راه چاره است. مثلا برای برخی از انواع خاص سرطان تیروئید مثل سرطان آناپلاستیک با پرتودرمانی ترکیب می شود. همچنین در مواردی که سرطان پیشرفت زیادی داشته و بدن بیمار به سایر روش های درمانی پاسخ نمی دهد نیز از شیمی درمانی استفاده می شود.
طی چند روز درمان، چندین نوع داروی مختلف طی فرایند شیمی درمانی وارد بدن بیمار می شود و ممکن است برای برخی از انواع شیمی درمانی، بیمار یک شب یا حتی چند روز در بیمارستان بستری شود.
برخی از مواد غذایی می توانند شرایط را بهبود بخشند درحالی که برخی دیگر می‌توانند این بیماری را وخیم تر کنند و حتی با داروهای کنترل کننده تداخل داشته باشند که در آن صورت میبایست با بهترین جراح تیروئید مشورت شود. برخی از موارد رژیم درمانی در کم کاری تیروئید عبارتند از:
جهت اطلاع از آخرین یافته‌های پزشکی سرطان تیروئید به مقالات زیر مراجعه فرمایید.
