سرطان پستان و راه های تشخیص

سرطان پستان از رشد بیش از حد و غیر طبیعی سلول ها در بافت های مختلف پستان (شامل غدد تولید کننده شیر و مجاری شیری انتقال دهنده شیر) ایجاد می شود. این سرطان شایع ترین بدخیمی بین زنان ایران و جهان بوده و از علل شایع مرگ و میر است. این بدخیمی تقریباً مختص زنان بوده اما مردان نیز ممکن است به ندرت به آن مبتلا شوند.

با تشخیص و درمان زودهنگام، این بدخیمی کاملا قابل درمان است به طوریکه با اجرای برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان، بیش از 90 درصد مبتلایان درمان می شوند.

غربالگری سرطان سینه

غربالگری به معنای استفاده از آزمایش ها و معاینات پزشکی جهت تشخیص زودهنگام بیماری ها پیش از بروز علائم آنهاست. چرا که بروز علائم برخی بیماری ها و سرطان ها هنگامی صورت میگیرد که درمان آنها دیگر پاسخ نمی دهد یا صرف هزینه مالی بیشتری را می طلبد. به همین جهت غربالگری یکی از روش های رایج شناسایی زودهنگام بیماری ها در دنیا است که انجام آن به معنای بیمار بودن فرد مراجع نیست. همچنین طبیعی نبودن نتیجه یک غربالگری به معنای بیمار بودن فرد مراجع نیست و صرفا فرد را ملزم به پیگیری و آزمایش های بیشتری می سازد.

زمان انجام غربالگری سرطان سینه

در زنان 20 سال یا بیشتر با ریسک معمولی ابتلا، باید معاینه پستان توسط پزشک متخصص سرطان سینه حداقل هر 3 سال یک بار انجام شود.
همچنین با شروع 40 سالگی، معاینه پستان و ماموگرافی سرطان پستان باید سالانه انجام شود.

روش های غربالگری

تکنیک های غربالگری شامل معاینه فیزیکی، ماموگرافی و MRI است.

۱) معاینه فیزیکی سرطان سینه

معاینه فیزیکی شامل مشاهده و لمس پستان ها و زیر بغل فرد می باشد.
تغییراتی که در مشاهده اهمیت دارد شامل:

• تغییرات در شکل، اندازه و قرینگی سینه ها که اخیر اً اتفاق افتاده باشند.
•  تورم
• تغییر رنگ پوست سینه (بخصوص تغییر رنگ قرمز)
• تغییر رنگ یا پوسته پوسته شدن نوک پستان
• فرورفتگی پوست یا نوک پستان
• برجستگی در پستان (توده)

“در لمس پستان، لزوما همه بخش های پستان باید لمس شود؛ از زیر بغل گرفته تا جناغ و از چین پایین پستان تا استخوان ترقوه. در انتها نیز باید زیربغل ها لمس شوند.”

• معاینات بالینی توسط خود فرد

بیش از 65 درصد از توده های پسـتانی توسـط خـود بیماران کشف می شوند. این روش سبب تشخیص تومور در مراحل ابتدایی شده و بنابراین طول دوره بقاء بیماران را افزایش می دهد.

• معاینات بالینی توسط پزشک متخصص

یکی دیگر از روش هـای غربالگری سرطان پستان، معاینـه کلینیکی پستان توسط پزشک است. حـدود 15 درصـد از مـوارد سرطان پستان فقط با کمک معاینه کلینیکی پستان ها تشخیص داده می شود. میزان حساسیت معاینه کلینیکی پستان برای تشخیص سرطان پستان 45 درصد است.

در ماموی غربالگری 2 نمای CC و MLO گرفته می شود.

ماموگرافی در سنین زیر 35 سال که بافت غددی پستان زیاد است، ارزش چندانی ندارد که در این موارد از MRI استفاده می گردد.

۲) ماموگرافی سرطان سینه

متداول ترین روش غربالگری است. در ماموگرافی با استفاده از اشعه ایکس از سینه ها تصویربرداری می شود که به این وسیله توده های بسیار کوچک و غیر قابل لمس و غیرقابل رؤیت توسط سونوگرافی شناسایی می شوند. در این روش سینه های فرد بین دو صفحه قرار می گیرند و فشرده میشوند. این فشرده سازی باعث ایجاد تصویری بهتر می شود، فقط احتمال ایجاد درد و ناراحتی برای فرد وجود دارد.

روش تخصصی پیشنهادی به منظور غربالگری در زنان با ریسک متوسط سرطان سینه “ماموگرافی” می باشد که حساسیت و دقت این روش نیز وابسته به سن بوده و در سنین بالاتر حساسیت آن بیشتر است. به همین دلیل خانم های با سن کمتر از 40 سالی که ریسک فاکتورهای کمی دارند لزومی به انجام ماموگرافی ندارند. این امر باعث می شود زنان تا 98 درصد نسبت به عدم ابتلا به سرطان در صورت منفی بودن نتایج تصویربرداری ماموگرافی اطمینان حاصل کنند.

• برای زنان با ریسک متوسط سرطان سینه و در سنین 40-50 سال: ماموگرافی هر 2 سال یکبار روش پیشنهادی است (هرچند حساسیت این روش در سنین باالی 60 سال بیشتر است)
• برای زنان با ریسک متوسط سرطان سینه و سن 50-75 سال: ماموگرافی هر 2 سال یکبار روش پیشنهادی است مگر اینکه در مرحله ی اولیه مورد مشکوکی گزارش شود.

۳) MRI سرطان سینه

MRI پستان به عنوان یک ابزار کمکی در غربالگری سینه با ماموگرافی یا سونوگرافی به کار می‎‏رود. از MRI سینه به منظور غربالگری زنان با ریسک بالای ابتلا به سرطان سینه به منظور ارزیابی وسعت درگیری سرطان یا ارزیابی ناهنجاری‌هایی که بر روی ماموگرافی مشخص شده است، استفاده می‌شود.
به طور کلی تصویربرداری MRI سینه اغلب در زنانی که دچار سرطان سینه شده‎اند به کار می‌رود تا به وسیله آن بتوان سایز تومورهای سرطانی را مشخص کرد. ضمن اینکه MRI سینه به تشخیص وجود سایر تومورها در همان سینه و سینه مقابل آن کمک زیادی می‎کند.

انجام MRI همراه ماموگرافی به منظور غربالگری در افراد زیر الزامی است:

• موتاسیون ژن های 2BRCA- و BRCA-1 و همچنین PTEN , TP53 در فرد
• سابقه ی موتاسیون ژن های 2BRCA- و BRCA-1  همچنین PTEN , TP53 و سرطان سینه در اقوام نزدیک
• داشتن ریسک فاکتورها بین 20 تا 25%
• قرارگرفتن در معرض اشعه ی رادیوتراپی بین 10 تا 30 سالگی

در غربالگری سرطان پستان بستگی به تشخیص جراح سرطان سینه، برای خانم های بالای 20 – 25 % ، استفاده از MRI توصیه می گردد افرادی که:

•  سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند.
• ناقلین موتاسیون ژن BRCA
•  افرادی با یک فامیل ناقل موتاسیون ژن BRCA که خودش تست BRCA نداده است.
•  افرادی که در 10 – 30 سالگی رادیاسیون قفسه سینه دریافت کرده اند.
•  افراد با سابقه سندرم لی- فرامینی، کودن، بانایان- دایلی- رووالکا
•  افرادی که یک فامیل درجه اولشان این سندرم ها را داشته باشد.

در MRI برخلاف ماموگرافی، تراکم پستان باعث کاهش حساسیت آن نمی شود اما موارد کاذب بیشتری دارد.

۴) سونوگرافی سرطان سینه

استفاده اولیه از سونوگرافی پستان برای تشخیص ناهنجاری های پستان صورت می گیرد که توسط پزشک در طی معاینه فیزیکی تشخیص داده شده است. خصوصیات ناهنجاری های احتمالی و مشاهده شده در ماموگرافی یا MRI  تشخیص داده می شود.

استفاده از سونوگرافی می‌تواند به تعیین جامد بودن تومور، مملو از مایعات بودن مانند کیست های خوش خیم یا کیستیک بودن توده کمک کند.

همچنین در صورتی که توده ی خوش خیمی در بررسی مشاهده شده باشد، می توان برای بررسی های بعدی از روش سونوگرافی استفاده کرد.

۵) نمونه برداری یا بیوپسی

بیوپسی یا نمونه برداری از بافت پستان یک روش برای گرفتن نمونه کوچکی از بافت پستان برای فرستادن به آزمایشگاه می باشد. بیوپسی پستان برای ارزیابی ناحیه مشکوک در پستان برای تعیین اینکه آیا سرطان پستان وجود دارد یا خیر کاربرد دارد. همچنین با استفاده از بیوپسی پستان می تواند نیاز به جراحی یا درمان های دیگر را تعیین کرد. انواع بیوپسی پستان عبارتند از:

• بیوپسی آسپیراسیون سوزن ریز (Fine-needle aspiration biopsy)

در این روش بیمار بر روی یک تخت دراز می کشد، درحالی که پزشک توده را با یک دست ثابت می کند و از دست دیگر برای هدایت یک سوزن بسیار نازک به داخل توده استفاده می کند. سوزن به یک سرنگ متصل است که می‌تواند نمونه‌ای از سلول ها یا مایعات را از داخل توده جمع‌آوری کند .

• بیوپسی هسته سوزنی (Core needle biopsy)

در این روش رادیولوژیست یا جراح از یک سوزن تو خالی برای خارج کردن نمونه‌های بافتی از توده سینه استفاده می کند و بیشتر اوقات از گاید سونوگرافی استفاده می کند .چندین نمونه هر یک در اندازه یک دانه برنج جمع آوری و تجزیه و تحلیل می شوند تا ویژگی های حاکی از وجود بیماری را نشان دهند .

• بیوپسی استریوتاکتیک (Stereotactic biopsy)

در این نوع نمونه برداری از ماموگرافی برای مشخص کردن محل های مشکوک درون پستان استفاده می شود.

بیوپسی سوزنی هسته ای با هدایت سونوگرافی (Ultrasound-guided core needle biopsy): رادیولوژیست با نگه داشتن مبدل سونوگرافی در مقابل پستان محل توده را درون سینه مشخص می کند، سپس برش کوچکی را برای قرار دادن سوزن در سینه ایجاد می کند و چندین نمونه اصلی از بافت را می گیرد تا برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه بفرستد.

• بیوپسی سوزنی هسته‌ای با هدایت ا MRI (MRI-guided core needle biopsy)

دستگاه MRI تصاویری از محل دقیق توده ارائه می دهد. سپس یک برش کوچک به طول ۶ میلیمتر در سینه ایجاد می شود تا امکان وارد شدن سوزن هسته ای وجود داشته باشد. سپس چندین نمونه از بافت گرفته شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود.

• بیوپسی جراحی

در طی بیوپسی جراحی بخشی از توده پستان برای معاینه برداشته می شود یا ممکن است کل توده سینه برداشته شود.

جهت نوبت دهی، وقت مشاوره و ویزیت می توانید با شماره مطب جناب آقای دکتر عباس-علی بخشی جراح تیروئید، پستان و سرطان تماس حاصل فرمایید.

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۶۵

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۴۴