تیروئید

تیروئید غده کوچکی است که در قسمت جلوی گردن قرار دارد. این غده حنجره و تراشه را در بر می گیرد و چهار غده پاراتیروئید درناحیه خلفی آن قرار گرفته است که کار آن تنظیم نسبت کلسیم در خون است. غده تیروئید از تعدادی فولیکول حاوی مواد زرد رنگ و نیمه مایع به نام کلوئید ساخته شده است که هورمون های تیروئیدی را تولید و ترشح می کنند.

سرطان تیروئید

سرطان تیروئید رشد بی رویه و کنترل نشده سلول های غده تیروئید است که می تواند به نواحی اطراف تیروئید و سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کند. مطالعات و بررسی های انجام شده نشان می دهد که تعداد بیماران مبتلا به سرطان تیروئید افزاش یافته است. اما امروزه با استفاده از روش های نوین، تشخیص و درمان این سرطان امکان پذیر است.

علائم ابتلا به سرطان تیروئید

بیماری سرطان تیروئید در مراحله اولیه علائم مشخصی ندارد. اما این سرطان می تواند باعث پیدایش علائم زیر شود:

• پیدایش ورم زیر پوست گردن که با لمس کردن کاملا محسوس است.
• تغییرات در صدا
• گرفتگی صدا که ممکن است به تدریج بدتر شود
• مشکلات بلع
• احساس درد در منطقه گردن و حلق
• ورم غدد لنفاوی ناحیه گردن

درمان سرطان تیروئید

همانطور که می دانید سرطان های تیروئید به دو دسته کلی تمایز یافته و تمایز نیافته تقسیم می شوند:

درمان اصلی پس از جراحی در سرطان های تمایز یافته (پاپیلاری و فولیکولر) لووتیروکسین و یدرادیواکتیو می باشد و اغلب نیازمند داروی دیگری نیست. در مواردی که این سرطان ها بسیار پیشرفته و عودکننده و غیرقابل برداشتن باشند یا موارد معدودی که به یدرادیواکتیو جواب نمی دهند می توان از درمان های شیمی درمانی نسل جدید مثل Sunitinib یا Sorafenib استفاده کرد، همچنین گاهی از رادیوتراپی در سرطان های تمایز یافته بسیار پیشرفته و غیرقابل علاج استفاده  می شود.

در مورد سرطان های تیروئید تمایز نیافته (مدولاری و خصوصا آناپلاستیک) که یدرادیواکتیو موثر نمی باشد از درمان های شیمی درمانی فوق (Sunitinib یا Sorafenib) و یا رژیم های دیگر شیمی درمانی استفاده می شود. همچنین استفاده از رادیوتراپی در این سرطان ها نسبت به گروه تمایز یافته شیوع بیشتری دارند.

درمان سرطان تیروئید به نوع سرطان، میزان گسترش سلول های سرطانی به سایر بافت ها و مدت زمان ابتلا فرد به این بیماری بستگی دارد. درمان سرطان تیروئید اصولا به روش های زیر می باشد:

• جراحی برای برداشتن قسمتی و یا تمام غده تیروئید که به آن تیروئیدکتومی می گویند.
• درمان با استفاده از تاباندن اشعه یا همان پرتودرمانی
• بلعیدن یک ماده رادیواکتیو که با حرکت در طول بدن هرگونه سلول سرطانی را از بین می برد و به آن درمان سرطان تیروئید توسط رادیواکتیو گفته می شود.
• درمان دارویی یا همان شیمی درمانی که در آن درمان سرطان تیروئید با برخی داروها انجام می شود.

۱) درمان سرطان تیروئید با ید رادیواکتیو

معمولا پس از جراحی از ید رادیو اکتیو استفاده می شود که می تواند به روند بهبودی بیماران کمک زیادی کند. درمان با ید رادیواکتیو شامل بلعیدن ید رادیواکتیو به صورت مایع یا کپسول می باشد. ید از طریق خون بیمار حرکت می کند و سلول های سرطانی را از بین می برد. درمان سرطان تیروئید با ید رادیواکتیو منجر به چند روز بستری شدن بیمار در بیمارستان خواهد شد زیرا ید بدن بیمار را کمی رادیواکتیو می کند. از این رو برای اطمینان بیشتر به مدت یک روز در یک اتاق ایزوله خواهد ماند و در این مدت ملاقاتی نخواهد داشت.

برای افزایش شانس درمان توصیه می شد که از ۱ یا ۲ هفته قبل از درمان مصرف ید کاهش داده شود. با داشتن رژیم غذایی زیر می توان مصرف ید را کاهش داد:

• از خوردن غذاهای دریایی خودداری شود.
• از لبنیات کمتری در این دوره استفاده شود.
• قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک مشورت شود. چرا که برخی داروها شامل ید می باشند.
• مصرف گوشت تازه، میوه و سبزیجات تازه، پاستا و برنج در رژیم غذایی بیمار افزایش یابد.

عوارض درمان سرطان با ید رادیواکتیو

عوارض جانبی درمان با ید رادیواکتیو شایع نمی باشد. با این حال می تواند شامل موارد زیر باشد:

• گردن درد یا تورم
• احساس بیماری
• یک دهان خشک
• طعم ناخوشایند در دهان

۲) درمان سرطان تیروئید با شیمی درمانی

شیمی درمانی، تزریق یا مصرف دارو های ضد سرطان برای کشتن سلول‌ های سرطانی است. به طور معمول درمان سرطان تیروئید با شیمی درمانی چندان رایج نیست، اما در برخی موارد تنها راه چاره است. مثلا برای برخی از انواع خاص سرطان تیروئید مثل سرطان آناپلاستیک با پرتودرمانی ترکیب می شود. همچنین در مواردی که سرطان پیشرفت زیادی داشته و بیمار به سایر روش ‌های درمانی پاسخ نمی دهد نیز از شیمی درمانی استفاده می ‌شود.

طی چند روز درمان، چندین نوع داروی مختلف طی فرایند شیمی درمانی وارد بدن بیمار می ‌شود و ممکن است برای برخی از انواع شیمی درمانی، بیمار یک شب یا حتی چند روز را در بیمارستان بستری شود.

انواع داروهای ضد سرطانی برای سرطان تیروئید

داروهای شیمی درمانی که اکثراً برای درمان سرطان مدولاری تیروئید و سرطان آنپلاستیک تیروئید استفاده می‌ شوند عبارت‌اند از:

• داکاربازین
• وین کریستین
• سیکلوفسفامید
• دوکسوروبیسین
• استرپتوزوسین
• فلوئورواوراسیل
• پاکلیتاکسل
• دوستاکسل
• کربوپلاتین

عوارض جانبی احتمالی

داروهای ضد سرطانی به سلول ‌هایی حمله می ‌کنند که سرعت تولید تقسیم آن‌ ها بالاست؛ اما برخی از سلول ‌های دیگر مانند سلول‌ های مغز استخوان، سقف دهان، روده و فولیکول ‌های مو نیز که سرعت تقسیم بالایی دارند نیز تحت تأثیر قرار گرفته و از این رو شیمی درمانی عوارضی به دنبال خواهد داشت. عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و دوز داروهای تجویزی و مدت زمان مصرف آن‌ها بستگی دارد. شایع‌ترین عوارض جانبی شیمی درمانی عبارت‌اند از:

• ریزش مو
• زخم دهان
• بی‌اشتهایی
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• احتمال افزایش عفونت (ناشی از سطح پایین گلبول سفید خون)
• احتمال بالای کبودی و خونریزی (ناشی از سطح پایینپلاکت خون)
• خستگی (ناشی از سطح پایین گلبول قرمز خون)

این عوارض جانبی عموماً گذرا بوده و پس از پایان دوره درمان از بین خواهند رفت؛ اما در کل راه‌ هایی برای کاهش این عوارض جانبی وجود دارد.

برخی از داروهای شیمی درمانی ممکن است عوارض جانبی خاصی داشته باشند که حتما باید تحت نظارت مصرف شوند. به عنوان مثال دوکسوروبیسین به عنوان یکی از رایج ترین داروهای شیمیایی مورد استفاده در سرطان تیروئید می‌تواند بر عملکرد قلب تأثیر بگذارد. در صورت استفاده از این دارو، پزشک قلب بیمار را با تست‌ هایی مانند اکوکاردیوگرافی به طور مرتب تحت نظر دارد.

داروها و مکمل ها برای درمان سرطان تیروئید

اگر مقداری یا تمام غده تیروئید برداشته شود، دیگر در بدن هورمون تیروئید تولید نمی شود. این بدان معناست که برای جلوگیری از علائم کم کاری تیروئید مانند خستگی، افزایش وزن و خشکی پوست باید تا آخر عمر از قرص های هورمونی جایگزین آن استفاده شود.

گاهی اوقات، غدد پاراتیروئید ممکن است در طی جراحی تحت تأثیر قرار بگیرند. از آن جا که این غدد به تنظیم سطح کلسیم در خون کمک می کنند اگر تحت تأثیر قرار گرفته باشند، سطح کلسیم ممکن است به طور موقت کاهش یابد. اگر این اتفاق بیافتد، نیاز به مصرف مکمل های کلسیم وجود خواهد داشت.

 

جهت نوبت دهی، وقت مشاوره و ویزیت می توانید با شماره مطب جناب آقای دکتر عباس-علی بخشی جراح تیروئید، پستان و سرطان تماس حاصل فرمایید.

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۶۵

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۴۴