سوال بیمار

تیروئید من بزرگ شده و حتی از فاصله چندمتری در گردنم مشخص است. پزشک متخصص تیروئید توصیه جراحی کرده است و فقط یک سونوگرافی برای من درخواست کرده است. آیا من نباید اسکن انجام دهم؟ آیا نیاز به آزمایشات تیروئید دارم؟

پاسخ دکتر عباس علی بخشی

جهت انجام جراحی تیروئید نزد جراح تیروئید خوب در بیشتر موارد فقط آزمایش تیروئید و یک سونوگرافی کفایت می کند. در صورتی که تیروئید بیمار پرکار باشد اسکن هم انجام می دهیم درغیر این صورت ضرورتی ندارد.

آزمایش تیروئید قبل از جراحی

آزمایش تیروئید بخشی از آزمایش خون است که عملکرد غده تیروئید در بدن را بررسی می‌کند.

تیروئید، غده کوچکی است که در قسمت جلویی و پایین گردن قرار دارد و مسئول تنظیم بسیاری از فعالیت ‌های بدن از جمله سوخت و ساز، تولید انرژی و تنظیم خلق و خو می باشد.

تیروئید دو هورمون اصلی تری‌یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را در بدن تولید می‌کند. اگر غده تیروئید به اندازه کافی از این دو هورمون تولید نکند، ممکن است مشکلاتی از قبیل کمبود انرژی، افسردگی و افزایش وزن (کم کاری تیروئید) و یا ایجاد کاهش وزن و اضطراب زیاد (پرکاری تیروئید) ایجاد شود.

به طور کلی در مواردی که پزشک به میزان فعالیت غده تیروئید در بدن مشکوک شود، آزمایش هورمون‌های تیروئید را تجویز می‌کند. این آزمایش شامل چهار تست  T3 ،T3RU ،T4 و TSH است.

دلایل انجام آزمایش تیروئید

این آزمایش برای تشخیص مشکلات غده تیروئید، دلیل قاعدگی نامنظم و ناباروری مردان استفاده می شود. شناخت زود هنگام و درمان به موقع هر یک از این مشکلات می ‌تواند از بروز عوارض جدی ‌تر پیشگیری کند.

مشکلات تیروئید در کودکان هم می ‌تواند عواقب جبران ‌ناپذیری بر روند رشد و تکامل آن ‌ها داشته باشد. همچنین عملکرد نادرست تیروئید در زنان باردار احتمال سقط جنین، زایمان زودرس و نوزادان با مشکلات مغزی را افزایش می‌دهد. از این رو انجام آزمایشات تیروئیدی اهمیت بسیاری زیادی دارد.

شرایط آزمایش تیروئید

همان‌طور که گفته شد هورمون‌ های غده تیروئید نقش مهمی در عملکرد درست اجزای حیاتی بدن دارند؛ به همین دلیل اطمینان از سلامت این غده و عملکرد درست آن بسیار مهم است.

در صورتی که آزمایش تیروئید به تنهایی تجویز شود، نیاز به ناشتا بودن نیست و می‌توان در هر ساعتی از روز برای انجام آن به آزمایشگاه مراجعه کرد.

شرایط مختلفی بر میزان طبیعی هورمون‌های تولید شده توسط تیروئید تاثیر دارند. اطلاع از شرایط آزمایش تیروئید و نحوه تاثیر عوامل مختلف بر نتایج این تست، کمک می‌کند تا آزمایش تیروئید به درستی انجام شود و در صورت وجود مشکلی هر چه زودتر آن را شناسایی و درمان کرد.

• بیماری‌ های تاثیرگذار بر مقدار هورمون‌های تیروئید

علاوه بر کم‌کاری و پرکاری تیروئید بیماری ‌های دیگری هم بر مقدار هورمون‌های این غده تاثیر می‌گذارند. اسهال شدید باعث تغییر در مقدار طبیعی هورمون‌ های تیروئیدی می‌شود؛ پس بهتر است در صورت ابتلا به اسهال، آزمایش خون را بعد از بهبودی انجام دهید.

بیماری گریوز، تیروئیدیت هاشیموتو، سرطان تیروئید، سندرم یوتیروئید بیمار هم از دیگر بیماری‌های تاثیرگذار بر مقدار هورمون‌های این غده هستند. لوپوس هم که نوعی بیماری خودایمنی است می ‌تواند بر عملکرد غده تیروئید تاثیر منفی بگذارد.

در صورت ابتلا به هر یک از این بیماری‌ها باید قبل از انجام آزمایش، به پزشک و جراح  اطلاع داده شود.

• داروهای تاثیرگذار بر آزمایش تیروئید

برخی از داروها باعث تغییر عملکرد غده تیروئید، کاهش یا افزایش مقدار هورمون‌های آن و تغییر در نتایج آزمایش و ایجاد نتایج کاذب شوند؛ به همین دلیل باید قبل از انجام آزمایش، نام داروهای مصرفی به پزشک گزارش شود.

مهم‌ترین داروهایی که بر مقدار هورمون‌های تیروئیدی و نتایج آزمایش آن تاثیر می‌گذارند، عبارتند از:

• لیتیوم
• آمیودارون
• مکمل‌های حاوی ید و جلبک دریایی
• اینترفرون آلفا و اینترلوکین
• داروهای شیمی‌درمانی
• کلسیم کربنات
• مکمل‌های حاوی سولفات آهن
• امپرازول
• لانسوپرازول
• ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مثل ناپروکسن و ایبوپروفن
• هپارین
• گلوکوکورتیکوئیدها
• فوروزماید
• ایزوترتینوئین
• مکمل بیوتین

• شرایط آزمایش تیروئید در دوران قاعدگی

هورمون‌های تیروئیدی در تنظیم چرخه قاعدگی نقش مهمی دارند. تغییر در مقدار و نسبت این هورمون‌ها باعث ایجاد این چرخه در زنان می ‌شود. این موضوع باعث می‌ شود که مقدار هورمون‌های این غده در روزهای مختلف چرخه قاعدگی متفاوت باشد. بنابرین خانم‌ها باید در هنگام نمونه‌گیری برای آزمایش تیروئید، زمانی که از شروع آخرین قاعدگی ‌شان می‌گذرد را به مسئول آزمایشگاه اطلاع دهند تا مقدار هورمون‌های تیروئیدی با توجه به این زمان تعیین شود.

• شرایط آزمایش تیروئید در بارداری

مقدار طبیعی هورمون‌های تیروئید در زمان بارداری بسیار متغییر بوده و با یک خانم عادی فرق دارد؛ بنابراین در صورت که باردار بودن؛ باید به پزشک یا مسئول آزمایشگاه اطلاع داده شود.

آزمایش تیروئید در زمان بارداری معمولا همراه با سایر تست‌های مورد نیاز این دوران تجویز می ‌شود و نیازی به ناشتا بودن نیست.

• شرایط آزمایش پرولاکتین و تیروئید

هورمون‌ها نقش مهمی در عملکرد درست بدن دارند. آزمایش تیروئید و پرولاکتین، دو تست مهم بررسی وضعیت هورمونی بدن است که معمولا به طور همزمان هم تجویز می شوند.

پرولاکتین یکی از هورمون‌های مهم بدن است که در زنان، باعث تولید شیر بعد از زایمان و در مردان، عملکرد جنسی و باروری را کنترل می‌کند. اختلال در تولید این هورمون می‌تواند باعث ناباروری مردان و زنان شود.

در صورتی که این دو آزمایش به طور همزمان تجویز شود، باید شرایط آزمایش پرولاکتین و تیروئید را رعایت کرد:

• نداشتن رابطه جنسی شب قبل از آزمایش
• خودداری از مصرف قرص بیوتین و مکمل‌ های حاوی ویتامین B7 حداقل 12 ساعت قبل از آزمایش
• گذشتن حداقل از 3 ساعت از خواب شبانه در زمان نمونه‌گیری
• نداشتن استرس در هنگام نمونه‌گیری استرس
• پرهیز از مصرف داروهای کلرپرومازین، متیل دوپا، استروژن، مورفین و داروهایی موثر بر تست تیروئید قبل از نمونه‌گیری
• نداشتن ورزش و فعالیت شدید بدنی قبل از انجام نمونه‌گیری
• پرهیز از تحریک و یا تست سینه حداقل 12 ساعت قبل از انجام (در خانم‌ها)

• شرایط آزمایش گواتر

بزرگ شدن غده تیروئید گواتر گفته می‌شود؛ به طوری که این بزرگی با لمس کردن گلو قابل تشخیص است. هنگامی که غلظت یون ید در خون کم می‌شود، تیروئید برای جذب بیشتر آن فعالیت خود را افزایش می‌دهد. این موضوع باعث می‌شود که غده تیروئید بزرگ شود. اما بیماری خودایمنی گریوز، کم‌کاری و پرکاری تیروئید هم می ‌توانند باعث گواتر شوند.

برای طراحی مراحل درمان گواتر، آزمایش خون تجویز می شود. این آزمایش خون شامل بررسی مقدار TSH، هورمون ‌های تیروئیدی و نوعی آنتی ‌بادی خاص است.

برای انجام آزمایش گواتر نیاز به آمادگی خاصی نیست؛ مگر آن که پزشک بخواهد شرایط خاصی رعایت شود. با رعایت شرایط آزمایش گواتر که پزشک تعیین می‌کند، علت بزرگ شدن و روش درمان آن تعیین خواهد شد.

• شرایط آزمایش تیروئید کودکان

مشکل هورمون‌های تیروئید در کودکان بر رشد و تکامل آن‌ ها تاثیر منفی می گذارد؛ پس باید در انجام آزمایش تیروئید کودکان بسیار دقت و شرایط آزمایش تیروئید کودکان رعایت شود.

شرایط انجام آزمایش تیروئید کودکان هم مانند بزرگسالان است. قبل از انجام این آزمایش باید در مورد داروهای مصرفی کودک، بیماری های همراه خاص با پزشک در میان گذاشته شود.

در صورتی که کودک شب قبل از آزمایش دچار اسهال و استفراغ شود؛ باید انجام آزمایش تا بهبودی کامل او عقب انداخته شود. اسهال و استفراغ می‌تواند بر مقدار واقعی هورمون‌های تیروئید تاثیر بگذارد.

جهت ویزیت و ارتباط بیشتر میتوانید با شماره مطب جناب دکتر علی بخشی تماس حاصل فرمایید.

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۶۵

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۴۴