مهمترین عوارض جراحی تیروئید چیست و احتمال بروز آن چقدر است؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که عمل جراحی تیروئید جزو اعمال ظریف و دقیق جراحی است و کاملاً به تبحر بهترین جراح تیروئید وابسته است البته این عمل می تواند عوارضی هم داشته باشد که مهمترین آنها که اغلب جزو دغدغه های بیماران نیز هست گرفتگی صدا و کمبود کلسیم است.

پاسخ آقای دکتر علی بخشی

این دو عارضه در دستان جراح ماهر بسیار نادر است (کمتر از یک درصد) و بسیاری از اوقات نیز گذرا می باشد البته نوع بیماری و سایز تومور نیز در بروز این عوارض می تواند موثر باشد. اصولاً در جراحانی که به صورت روتین به تعداد زیاد تیروئید عمل می کنند بسیار کمتر این عوارض دیده می شود. علیرغم تعداد بسیار زیاد اعمال جراحی تیروئید که انجام داده ام تاکنون هیچکدام از این عوارض را به صورت دائمی در بیمارانم نداشتم.

عوارض جراحی تیروئید

جراحی تیروئید یا تیروئیدکتومی، شامل از بین بردن تمام یا قسمتی از غده‌ تیروئید است. میزان برداشتن غده‌ تیروئید، بستگی به دلیل جراحی و علت بیماری دارد. برداشتن غده‌ی تیروئید در شرایط زیر انجام می‌گیرد که عبارتند از:

• سرطان تیروئید
• بزرگ شدن غده‌ تیروئید (گواتر)
• پرکاری تیروئید (بیماری گریوز یا تیروتوکسیکوز)
• ندول‌ های تیروئید

در طول دهه‌ های گذشته، میزان مرگ و میر ناشی از عمل تیروئید حدودا به ۴۰ درصد هم می‌ رسید. بیشترین علت آن نیز مربوط به عفونت و خونریزی های پس از جراحی بود. اما امروزه استفاده از روش‌ های نوین جراحی استریل و تکنیک‌ های بیهوشی میزان عوارض و مرگ ­و­ میر به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. با این حال یکی از مسائلی که بیماران کاندید جراحی تیروئید همیشه نگران آن هستند، عوارض جراحی تیروئید است و همیشه این بحث مطرح است که اگر معایب و عوارض جراحی تیروئید بیشتر از مزایای آن است، پس بهتر است انجام نشود و از روش های دیگری درمانی مثلا دارودرمانی استفاده شود.

در صورتی که، عمل برداشتن غده‌ تیروئید توسط جراح تیروئید خوب صورت بگیرد، می‌تواند خطرات ناشی از عمل برداشتن غده‌ تیروئید را به حداقل ممکن برساند.

عوارض ناشی از برداشتن غده‌ تیروئید

مهمترین عوارض جراحی غده تیروئید کاهش سطح کلسیم خون و آسیب به تارهای صوتی و ایجاد اختلال در صدا است:

۱) آسیب به تارهای صوتی

در برخی از بیماران تون صدا به صورت موقتی زمزمه گونه و خشن می ‌شود. تغییرات موقت صدا ممکن است در ۵ تا ۱۰ درصد بیماران بعد از جراحی غده تیروئید اتفاق بیافتد. همانطور که گفته شد این مشکل موقتی است و معمولا به دلیل تحریک اعصاب صوتی به خاطر جابه­ جا کردن آن‌ ها هنگام جراحی غده تیروئید یا به دلیل التهاب بعد از جراحی ایجاد می شود. تغییر صدا معمولا چند هفته بعد از جراحی غده تیروئید برطرف می شود، گرچه ممکن است بیش از ۶ ماه طول بکشد.

اما گاهی آسیب یا فلج تارهای صوتی اتفاق می افتد و موجب تغییراتی در صدای فرد می ‌شود. آسیب عصب راجعه حنجره که ممکن است در حدود 1 درصد بیماران به دنبال جراحی غده تیروئید ایجاد شود می ‌تواند منجر به از دست رفتن دائمی صدا شود. همچنین درصورتی که شاخه خارجی عصب فوقانی حنجره آسیب ببیند، تارهای صوتی ممکن است به درستی کار کنند. با این حال در ساخت صداهایی با تن بالا و فریاد زدن ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. این نوع تغییر صدا شایع‌تر است اما معمولا خیلی محسوس نیست.

در صورت آسیب هر دو عصب راجعه حنجره در حین جراحی غده تیروئید، تارهای صوتی ممکن است بسته شده و اجازه عبور هوا به ریه‌ ها را ندهند. در این شرایط لوله تراکئوستومی قرار داده می شود تا عبور هوا به ریه ‌ها تسهیل شود. البته این حالت به ندرت اتفاق می‌افتد.

امروزه با پیشرفت در زمینه جراحی برداشتن غده تیروئید و استفاده از عصب سنج حین جراحی احتمال آسیب به اعصاب حنجره و تارهای صوتی بسیار کاهش یافته است.

چنانچه بعد از برداشتن غده تیروئید، هر یک از این تغییرات صدا بیشتر از ۶ ماه طول بکشد، احتمالا تغییر دائمی است.

۲)  کاهش سطح کلسیم خون (هیپوکلسمی)

چهار غده‌ پاراتیروئید که وظیفه‌ کنترل سطح کلسیم بدن را بر عهده دارند در قسمت پشت غده‌ تیروئید قرار دارند و ممکن است در حین عمل تیروئید صدماتی به آن ‌ها وارد شود.

تقریباً ۵ درصد از بیماران حتی در صورت عدم آسیب حین عمل، علائم موقت سطح پایین کلسیم را تجربه می‌ کنند. یکی از علل آن کمبود ویتامین D می باشد که خصوصاً در زنان ایرانی بسیار شایع است. اما این حالت نیز موقتی است و می تواند تا 6 ماه تداوم داشته باشد و با مصرف مکمل ‌های کلسیم و ویتامین D قابل حل است. علائم کمبود کلسیم به دنبال جراحی به صورت بی‌حسی و سوزن سوزن شدن لب‌ها، دست‌ها و کف پا، گرفتگی و اسپاسم عضلات، سردردهای بد، اضطراب و افسردگی است.

برای جلوگیری از این عارضه، جراح تیروئید در برخی از موارد به طور روتین چند روز قبل از جراحی تیروئید قرص ویتامین D یا کلسیم D  تجویز می کند.

سایر عوارض جراحی تیروئید عبارتند از:

• تهوع و استفراغ: بعد از جراحی غده‌ تیروئید، استفراغ و تهوع امری عادی تلقی می‌ شود. داروهای مختلفی به منظور کاهش میزان بروز استفراغ و حالت تهوع و علائم آن مورد استفاده قرار می گیرد.
• احساس سفتی و درد در ناحیه‌ی گردن: گردن بیمار در طول عمل به مدت طولانی در حالت منسبط و ثابت قرار دارد که این موضوع، منجر به ایجاد درد و سفتی عضلات گردن می‌ شود. استفاده از دارو های ضد درد و کمپرس گرم بعد از عمل تا حد زیادی حرکت گردن را راحت ‌تر کرده و ناراحتی و درد را کاهش می دهد.
• مشکل در بلعیدن (دیسفاژی): بلع دشوار یک علامت شایع بعد از جراحی غده‌ تیروئید است که معمولاً گذرا است. در این مواقع، خوردن غذا های نرم برای چند روز اول توصیه می شود.
• کم‌ کاری تیروئید: افرادی که تیروئیدکتومی کامل انجام می‌دهند و کل غده تیروئید خود را برمی­دارند، نیاز به جایگزینی مادام العمر هورمون موصنوعی تیروئید دارند.
• خونریزی یا هماتوم: خونریزی بافت ‌های اطراف گردن بعد از عمل بسیار شایع است. در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان سریع، خونریزی می‌تواند خطرناک باشد. بیشتر هماتوم‌ها در طی ۲۴ ساعت اول بعد از عمل جراحی اتفاق می‌افتد.
• هیپوپاراتیروئیدیسم دائمی: در برخی از افراد ممکن است کم‌ کاری پاراتیروئید موقتی ایجاد شود که می تواند ناشی از آسیب دیدگی یا از بین رفتن غدد پاراتیروئید باشد. این بیماری بسیار نادر است، زیرا برای تنظیم سطح کلسیم، فقط یکی از چهار غده‌ پاراتیروئید کافی است.
• عفونت: خطر ابتلا به عفونت در هر نوع جراحی وجود دارد. اما، در جراحی تیروئید بسیار نادر است و تقریباً در 1 مورد از 2000 عمل جراحی دیده می شود.
• سرم یا آبسه: سرم می‌ تواند بعد از هر نوع عمل‌ جراحی ایجاد شود. غالباً، این مایع توسط بدن جذب می ‌شوند. با این حال، ممکن است در برخی از بیماران نیاز به تخلیه‌ ی سرم وجود داشته باشد.
• تیروتوکسیکوز یا طوفان تیروئید: طوفان تیروئید شامل علائمی ازجمله تب، تعریق زیاد، بالارفتن ضربان قلب و هذیان است که از سطح بسیار بالای هورمون تیروئید در خون منشا است. این بیماری بسیار نادر است با این حال، در تعداد بسیار اندکی از افرادی که تیروئیدکتومی انجام می‌دهند، آزاد سازی ناگهانی هورمون های تیروئیدی به علت تحریک و تخریب سلول های تیروئید در حین عمل اتفاق می افتد.

جهت ویزیت و ارتباط بیشتر میتوانید با شماره مطب جناب دکتر علی بخشی تماس حاصل فرمایید.

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۶۵

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۴۴