نخستین اقدام برای درمان هایپرکلسیمی حاد و شدید ناشی از هیپرپاراتیروییدی اولیه چیست؟

برای درمان هایپرکلسیمی حاد و شدید، ابتدا حجم زیادی نرمال سالین انفوزیون می شود. نرمال سالین نه تنها با برطرف کردن دهیدراتاسیون، سطح کلسیم را کاهش می دهد، بلکه دیورزسالین موجب افزایش دفع کلسیم در ادرار می شود. پس از اصلاح دهیدراتاسیون، بهترین جراح تیروئید می تواند برای تسریع دفع کلسیم در ادرار، یک دیورتیک لوپ مانند Furosemide نیز تجویز نماید.

افزایش کلسیم خون (هایپرکلسیمی)

نقش عمده کلسیم در بدن کمک به حفظ ساختار محکم استخوان و دندان است. کلسیم همچنین نقش حمایتی برای عضلات، اعصاب و قلب دارد. اما مقادیر بیش از حد کلسیم می تواند منجر به ایجاد مشکلاتی اساسی شود.

سطح کلسیم خون عمدتا توسط هورمون مترشحه از چهار غده پاراتیروئید که در پشت غده تیروئید واقع شده اند، کنترل می شود. فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید و یا بیماری های مرتبط با آن می تواند در تعادل کلسیم بدن اختلال ایجاد نماید. چنانچه سطح کلسیم خون بیش از حد مورد نیاز بدن باشد فرد دچار هیپرکلسیمی شده است که این شرایط ممکن است با برخی اختلالات عملکردی همراه باشد.

پرکاری پاراتیروئید بیماری نسبتا شایعی است. در این بیماری غدد پاراتیروئید شخص رفتار غیر طبیعی دارند و و بدون توجه به میزان کلسیم بدن، مقادیر زیادی هورمون ترشح می ‌کنند و حتی زمانی که سطح کلسیم بدن نرمال است و این غدد نباید هیچ هورمونی ترشح کنند، همچنان به ترشح هورمون ادامه می‌ دهند. تولید بیش از حد هورمون ‌های پاراتیروئیدی می ‌تواند برای سلامتی شخص بسیار مضر باشد و باعث شود شخص احساس خستگی بسیار شدید کند، به پوکی استخوان مبتلا شود و با بسیاری مشکلات جدی دیگر روبه رو شود. بسیاری از علائم بالینی این بیماری نظیر مشکلات استخوانی ممکن است با تغییرات طبیعی ناشی از افزایش سن اشتباه گردد. اما با آگاهی بیشتر از بیماری و استفاده گسترده تر از تست های غربالگری کلسیم سرم می توان بیماری را در مراحل اولیه و بدون عوارض استخوانی و کلیوی تشخیص داد.

پرکاری پاراتیروئید می‌ تواند ناشی از اشکال در خود غدد باشد که هیپرپاراتیروئیدی اولیه نامیده می شود و یا می‌ تواند عارضه یک اختلال باشد که به آن هیپرپاراتیروئیدی ثانویه گفته می‌شود.

هیپرپاراتیروئیدی اولیه به علت اختلالاتی در غدد پاراتیروئید رخ می‌دهد که عبارتند از:

• آدنوم
• بزرگی (هایپرپلازی)
• تومور سرطانی

این عارضه اغلب به طور اتفاقی رخ می ‌دهد اما برخی افراد ژن ایجاد کننده آن را دارند.

علائم هیپرپاراتیروئیدی

• در اغلب موارد بدون علامت است.
• خستگی و سایر علائم غیر اختصاصی
• سنگ ها کلیوی، مشکلات استخوانی و مشکلات روانی
• اغلب شکایات شکمی به دلیل درد های شکمی، تهوع، استفراغ، یبوست، زخم معده و دوازدهه و پانکراتیت است.
• گاه همراه با مشکلات قلبی فشار خون بالا و آریتمی ها است.
• ممکن است مشکلات کلیوی مانند دیابت بی مزه کلیوی، کاهش PH خون و نارسایی حاد کلیه باشد.

تشخیص هایپرپاراتیروئیدی و هایپرکلسیمی

برای بررسی میزان کلسیم خون و هورمون پاراتیروئید آزمایش خون انجام می گیرد. هرکسی که علائم هیپرکلسیمی را تجربه می کند، باید با پزشک صحبت کند، که آزمایش خون را تجویز کند و بر اساس نتایج ان تشخیص بیماری گذاشته شود. فرد مبتلا به هیپرکلسیمی خفیف ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و این بیماری تنها پس از انجام آزمایش خون روتین قابل تشخیص است.

اگر آزمایشات نشان دهنده ی کلسیم بالا (هیپرکلسیمی) باشد، قدم بعدی پی بردن و کشف علت آن است.

برای پی بردن به علت هیپرکلسمی آزمایشاتی برای بیمار درخواست می شود که عبارتند از:

• کلسیم و فسفر سرم
• اندازه گیری پاراتورمون خون (PTH) و پپتید وابسته به پاراتورمون
• اندازه گیری کلسیم ادرار
• اندازه گیری سطح ویتامین D فعال

پس از تشخیص هیپرپاراتیروئیدی، پزشک آزمایشات دیگری را برای رد عوامل احتمالی ثانویه درخواست خواهد کرد تا عوارض احتمالی را شناسایی کرده و شدت بیماری را بررسی کند. این تست‌ها عبارتنداز:

• تست تراکم استخوان

در این تست با استفاده از اشعه ایکس مقدار کلسیم و دیگر مواد معدنی در یک تکه از استخوان اندازه گرفته می ‌شود.

• آزمایش ادرار

با جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته می ‌توان عملکرد کلیه ‌ها و مقدار کلسیم مترشحه به ادرار را مشخص نمود. به کمک آزمایش ادرار 24 ساعته می ‌توان شدت هیپرپاراتیروئیدیسم یا عارضه کلیوی مسبب هیپرپاراتیروئیدیسم را مشخص نمود.

• تصویربرداری از کلیه

گاهی تصویربرداری از کلیه را برای تشخیص سنگ ‌های کلیه و دیگر ناهنجاری ‌های کلیوی درخواست داده می شود.

درمان هایپرکلسمی حاد و شدید

• درمان جراحی

در افرادی که هیپرکلسیمی دارند، کشف علت مهم است. پزشک ممکن است برای کمک به کاهش سطح کلسیم و جلوگیری از عوارض، یک روش درمانی را اتخاذ کند که درمان های احتمالی شامل مایعات داخل وریدی و داروهایی مانند کلسی تونین یا بیس فسفونات ها خواهد بود.

معمول‌ترین روش درمانی هیپرپاراتیروئیدی اولیه جراحی است و ۹۵ درصد موارد درمان ‌‌می ‌یابند. در این روش درمان تنها غددی که بزرگ شده یا تومور داشته باشند خارج می شوند و بافت سالم را نگه داشته می شود.

جراحی پاراتیروئید اکثرا به صورت سرپایی است و بیمار پس از جراحی می ‌تواند مرخص شود. در برخی موارد جراحی از طریق برش بسیار کوچکی در گردن انجام گرفته و بیمار تنها بی ‌حسی موضعی می ‌شود.

• درمان دارویی

دارو های کلسی میمتیک ‌ها ترکیبی مشابه کلسیم گردش کننده در خون دارند. این دارو موجب می شوند تا غده پاراتیروئید هورمون کمتری تولید کند. داروی سیناکلست جهت درمان هیپرپاراتیروئیدی ناشی از بیماری مزمن کلیوی یا سرطان پاراتیروئید تأیید شده است. بعضا این دارو برای هیپرپاراتیروئیدی اولیه به خصوص در مواردی که جراحی موفقیت آمیز نبوده یا فرد کاندید جراحی نباشد تجویز می شود. شایع ‌ترین عارضه جانبی گزارش شده داروی سیناکلست درد مفصلی و عضلانی، اسهال، حالت تهوع و عفونت تنفسی است.

هورمون تراپی می ‌تواند به حفظ کلسیم در استخوان کمک کند. اما مشکل اساسی مرتبط با غدد پاراتیروئید را حل نمی ‌کند. هورمون تراپی طولانی مدت می ‌تواند خطر لخته شدن خون و سرطان پستان را افزایش دهد و همراه برخی عوارض جانبی شامل درد و حساس سینه پستان، سرگیجه و سردرد باشد. همچنین بیس فسفونات ‌های مورد استفاده در هایپرپاراتیروئیدی، از هدر رفت کلسیم جلوگیری کرده و بدین طریق از پوکی استخوان پیشگیری می ‌کنند. عوارض جانبی این داروها کاهش فشارخون، تب و استفراغ است.

• اصلاح سبک زندگی

چنانچه روش انتظار و عدم درمان برای فرد در نظر گرفته شود، روش‌ های مختلفی می ‌توانند به جلوگیری از عوارض کمک کنند که عبارتند از:

• در نظر گرفتن مقدار کلسیم و ویتامینD در رژیم غذایی
• مصرف فراوان مایعات
• فعالیت و ورزش منظم
• عدم استعمال دخانیات
• عدم استفاده از داروهای بالا برنده کلسیم خون مانند لیتیوم و دیورتیک ‌ها

 

جهت نوبت دهی، وقت مشاوره و ویزیت می توانید با شماره مطب جناب آقای دکتر عباس-علی بخشی جراح تیروئید، پستان و سرطان تماس حاصل فرمایید.

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۶۵

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۴۴