ید درمانی پس از تمام سرطان های تیروئید
در بسیاری از موارد کنسرهای تمایز یافته تیروئید (پاپیلاری و فولیکولار) پس از انجام عمل، بیماران جهت ید درمانی سرطان تیروئید معرفی می شوند. در کنسرهای دیگر تیروئید (مدولاری و آنا پلاستیک) ید درمانی جایگاهی ندارد.
جراحی سرطان تیروئید
عمل جراحی تیروئید رایج ترین روش برای درمان سرطان تیروئید و رهایی از آن است. عمل جراحی تیروئید می تواند شامل؛ تیروئیدکتومی (که کل غده تیروئید برداشته می شود)، لوبکتومی (که بخشی از غده تیروئید حذف می شود)، حذف کامل غدد لنفاوی در ناحیه گردن و حذف بافت اطراف غده تیروئید باشد.
پزشکان به چهار دلیل توصیه به انجام دادن عمل جراحی تیروئید می کنند که عبارتند از:
- در صورت تشخیص قطعی سرطان
- وجود ندول یا گره که ممکن است عامل سرطان تیروئید باشد.
- وجود گره یا گواتر قابل مشاهده که موجب اثر فشاری بیش از حد بر نای و ایجاد اختلال در بلع باشد.
- وجود گواتر سمی یا بیماری گریوز که منجر به تولید و ترشح بیش از حد هورمون تیروئید باشد.
ید درمانی بعد از جراحی سرطان
ید درمانی نوعی پرتودرمانی است که مدت هاست برای درمان سرطان تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد. این روش درمانی کم خطر بوده و مزایای بسیار زیادی برای بیمار دارد. ید درمانی بعد از جراحی تیروئید برای مقابله با سلول های سرطانی باقی مانده انجام می گیرد. سلول های ترشح کننده هورمون تیروئید تنها سلول های بدن انسان هستند که ید موجود در مواد غذایی را جذب می کنند و از آن برای تولید و ساخت هورمون های غده‌ی تیروئید استفاده می کنند. از آنجایی که هیچ کدام از سلول های بدن قادر به جذب ید نیستند، ید رادیواکتیو (ید درمانی) را می توان برای از بین بردن سلول های سرطانی تیروئید به کار برد.
زمانی که ید رادیواکتیو به فرم کپسول یا به فرم مایع خورده می شود، فقط جذب سلول های تیروئید می شود. اشعه رادیواکتیو می تواند سلول های غده ی تیروئید و دیگر سلول های سرطانی که ماده ی رادیواکتیو را مصرف می کنند با کمترین تاثیر بر روی سایر سلول های بدن از بین ببرد. این روش درمانی می تواند برای از بین بردن و حذف کردن بافت تیروئید که طی جراحی برداشته نشده یا درمان برخی از انواع سرطان های تیروئید که به لنف و بقیه قسمت های بدن انتشار پیدا کرده است استفاده شود.
آیا ید درمانی عوارض جانبی دارد؟
بدن بیمار تا مدتی بعد از ید درمانی از خود اشعه رادیو اکتیو پخش می کند که میزان آن به دوز داروی مصرف شده بستگی دارد. بنابرین در صورت بستری بودن در بیمارستان بیمار باید چند روز در اتاق ایزوله قرار گیرد. عوارض کوتاه مدت ید درمانی شامل تورم و حساسیت گردن، تهوع و استفراغ، تورم و حساسیت غدد بزاقی، تغییر ذائقه و خشکی دهان است.
ید درمانی در بیماری های غده تیروئید می تواند منجر به سایر عوارض ازجمله؛ خشکی چشم، کاهش تعداد اسپرم یا به ندرت نازایی در مردان و در صورت مصرف دوز بالای دارو و بهم ریختگی در چرخه قاعدگی تا یک سال پس از درمان در زنان شود. ریسک ابتلا به سرطان خون نیز در زنان و مردانی که ید درمانی داشته اند افزایش می یابد.
همچنین اگر سلول های باقی مانده غده تیروئید خیلی پرکار باشند، ید رادیواکتیو می تواند سبب بالا رفتن شدید و خطرناک هورمون های تیروئید شود، که به این حالت طوفان تیروئیدی گفته می شود. در این صورت پزشک در مرحله ی نخست داروهای ضدتیروئیدی برای شما تجویز خواهد کرد تا پرکاری را کنترل کند و بعد از آن از ید رادیواکتیو استفاده می کند.
چه کسانی نباید از ید رادیواکتیو برای درمان بیماری های تیروئیدی استفاده کنند؟
در افراد زیر درمان با ید رادیواکتیو انجام نمی شود:
- زنان باردار، ید رادیواکتیو از جفت عبور می کند و می تواند روی رشد غده تیروئید جنین اثر بگذارد.
- زنان شیرده، ید رادیواکتیو از طریق شیر به نوزاد و تیروئید او منتقل می شود
- هر شخصی که استفراغ می کند یا بی اختیاری ادرار دارد
- بیمارانی که بیماری چشمی همزمان دارند (آسیب چشم در اثر بیماری گریوز)، زیرا ممکن است بیماری چشمی آن ها بدتر شود مگر اینکه قبل از آن، برای آن ها استروئید تجویز شده باشد.
ید درمانی بعد از جراحی تیروئید
آماده سازی بدن برای ید درمانی
سلول های سرطانی تیروئید به خوبی سلول های سالم ید رادیواکتیو را به خود جذب نمی کنند در نتیجه برای جذب بهتر ید رادیواکتیو، پزشک جراح تیروئید برخی روش های آماده سازی را پیشنهاد می کند:
- افزایش سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) از طریق قطع کردن هورمون های تیروئیدی که بیمار مصرف می کند.
- جهت افزایس سطح TSH، بیمار تیروژن دریافت کند.
- بهتر است رژیم غذایی کم ید ۲ هفته قبل از ید درمانی رعایت شود.
پرسش و پاسخ
چه مراقبت هایی بعد از ید درمانی باید انجام شود؟
پیگیری بعد از درمان با ید رادیواکتیو ضروری است. در بعضی موارد فقط یک دوره ی درمانی کافی نیست و حدود ۱۰ درصد افراد نیاز به دوره و دوز های درمانی اضافه تری خواهند داشت. مشکلات اضافه ای به دلیل دوز های اضافه به وجود نمی آید. بعضی از افرادی که درمان آنها موثر بوده است، نیاز دارند برای تکمیل درمان از دارو های ضد تیروئیدی استفاده کنند.
بیماران باید حدود چهار هفته بعد از درمان برای کنترل تیروئید، آزمایش خون بدهند، همچنین هر یک تا سه ماه در سال اول درمان این کار را تکرار کنند. حتی در صورت احساس خوب بودن با این آزمایشات انجام داده شود، زیرا ممکن است در مراحل اولیه علائمی نداشته باشید و بعد از گذشت زمان، اثرات بروز یابند. بعد از آن باید برای آزمایش خون سالانه، یا هر زمانی که دچار شدند به پزشک خود مراجعه کنند. بعد از عمل جراحی و ید درمانی در سرطان تیروئید، لووتیروکسین (قرص حاوی تیروکسین) برای جایگزین کردن تیروکسینی که تیروئید بیمار قادر به ساختن آن نیست، تجویز می شود.
چه مدت بعد از ید درمانی، بارداری و بچه دار شدن بی خطر است؟
بعد از درمان با ید رادیواکتیو مردان تا چهار ماه باید از پدر شدن خودداری کنند، و زنان نیز باید تا شش ماه از باردار شدن جلوگیری کنند. پزشک معالج اطلاعات کاملی را در مورد این موضوع می تواند به بیماران بدهد. بعد از گذشت زمان ذکر شده هیچ مشکلی برای بچه دار شدن وجود ندارد و افراد می توانند کودک سالمی را داشته باشند.
جهت ویزیت و ارتباط بیشتر میتوانید با شماره مطب جناب دکتر علی بخشی تماس حاصل فرمایید.
۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۶۵
۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۴۴
