بررسی و تشخیص ندول های تیروئید

۱- ندول های تیروئیدی که یکدفعه ای ظاهر می شوند بطور معمول کیسه هایی پر از مایع اند.

۲- جراح ندول تیروئید خوب ابتدا آن ها را به وسیله سونوگرافی داپلر ارزیابی می کند.

۳- براساس اینکه سایز ندول در سونوگرافی چقدر است یا اینکه در سونو چگونه به نظر می رسد و یا شانس ابتلا به سرطان پزشک تصمیم می گیرد که آیا آن ندول نیاز به بیوپسی دارد یا خیر.

۴- گاهی تست های اسکرینینگ ندول های تیروئید معمولاً با سونوگرافی سپس CT شروع می شود و سپس شاید نیاز باشد که بررسی شود آیا ندول شانس سرطانی شدن دارد یا خیر که در آن موقع Fine needle aspiration انجام می گیرد بنابراین هر ندول تیروئید به FNA احتیاج ندارد.

۵- سونوگرافی و CT کمک می کند تا مشخص شود که ندول پتانسیل سرطانی بودن را دارد یا خیر.

Imaging در تیروئید

۱) ید 123 اشعه ی کمتری می دهد، لذا safe تر است.

۲) 131 نیمه عمر بالاتر و اشعه بیشتری دارد و در غربالگری کانسر پاپیلاری و بررسی و درمان متاستاز روش مناسب تری است.

۳) اسکن تکنتیوم متاستاز به غدد لنفاوی را به خون نشام می دهد.

۴) pet در متاستاز مفید است.

۵) سونوگرافی در افتراق توده های solid از کیستیک بکار می رود.

۶) برای ارزیابی CT بدون کنتراست بهتر است زیرا ماده حاجب سبب اشکال در درمان ید رادیواکتیو می شود.

ندول تیروئید چیست؟

غده تیروئید پروانه‌ای شکل در قسمت جلوی گردن قرار دارد و ندول تیروئید (گره تیروئید) به هر گونه رشد غیرطبیعی توده ای شکل در غده تیروئید گفته می شود. این ندول ها در هر قسمت از غده ممکن است رخ دهند. بعضی از ندول ‌ها را می ‌توان به راحتی لمس کرد، اما برخی دیگر ممکن است در اعماق بافت تیروئید پنهان باشند یا در پایین غده قرار بگیرند، جایی که به سختی می ‌توان آن ها را احساس کرد.

تقریبا نزدیک به 95 درصد از ندول ‌های تیروئیدی غیرسرطانی و خوش‌خیم هستند. نگرانی اصلی در مورد ندول ‌های بدخیم سرطانی است که باید حتما به پزشک مراجعه شود تا تحت کنترل قرار گیرد. ندول ها حتی اگر بدون علامت هم باشند به درمان نیاز دارند.گاهی هم این ندول ‌ها به جراحی نیازمند انجام جراحی هستند.

انواع ندول تیروئید

ندول‌های تیروئید بر اساس گزارشات اسکن تیروئید ثبت شده به سه دسته تقسیم می ‌شوند:

• ندول سرد

ندول‌ هایی که هیچ ماده رادیواکتیوی را جذب نمی‌ کنند.

• ندول گرم

ندول ‌هایی که در آن ها جذب ماده رادیواکتیو بیشتر از سایر قسمت ‌های غده است ولی سایر قسمت‌ های تیروئید نیز جذب ماده رادیواکتیو دارند.

• ندول داغ

ندول ‌هایی که تمام ماده تزریقی را جذب کرده و اجازه جذب ماده رادیواکتیو را به سایر قسمت‌ های تیروئید نمی ‌دهد.

علائم ندول تیروئید

در حالی که بیش‌تر ندول ‌های تیروئیدی نشانه و علامت خاصی ندارند، برخی از آن‌ ها بزرگ و قابل لمس هستند و ممکن است مشکلات زیر را به دنبال داشته باشند:

• سختی در بلعیدن غذا و حتی آب دهان
• احساس درد در ناحیه گلو
• تنگی نفس و منقطع شدن تنفس
• تغییر تن و گرفتگی صدا

در برخی موارد ندول‌ ها هورومون تیروکسین اضافی تولید می‌ کنند، این ماده که از غده‌ی تیروئید ترشح می ‌شود می تواند منجر به  علائم پرکاری تیروئید ‌شود، این علائم عبارتند از:

• کاهش وزن ناگهانی
• تعریق زیاد
• رعشه یا لرز
• عصبانیت
• ضربان قلب تند و نامنظم

عوامل ایجاد کننده ندول تیروئید

۱) رشد بیش از حد بافت سالم غده‌ی تیروئید: علت رشد غیر طبیعی بافت سالم غده مشخص نیست، ولی توده حاصل از رشد سرطانی نیست و تا زمانی که افزایش اندازه و علائم آزار دهنده نداشته باشد مشکلی جدی به شمار نمی آید.

۲) کیست تیروئید: کیست ‌های تیروئید حفره های درون تیروئید هستند که اغلب مایعات محتویات کیست ‌ها را تشکیل می ‌دهند. کیست ‌ها سرطانی نیستند، ولی گاهی می توانند دارای ترکیبات جامد سرطانی درون خود باشند.

۳) التهاب مزمن تیروئید: التهاب غده تیروئید مانند بیماری هاشیموتو یک عارضه‌ی تیروئیدی است که باعث ایجاد ندول های بزرگ می ‌شود. این بیماری معمولا با علائم کم‌کاری تیروئید همراهی دارد.

۴) گواتر مولتی ندولر (چند گره‌ای) سمی: هر گونه بزرگ شدن غیر طبیعی غده‌ی تیروئید گواتر نامیده می شود که می تواند در نتیجه‌ی کمبود ید و یا نقص غده‌ی تیروئید به وجود ‌آید. این گونه از گواتر ها از چندین ندول تشکیل شده و علت تشکیل آن ‌ها مشخص نیست.

۵) سرطان تیروئید: احتمال سرطانی بودن یک ندول خیلی کم است. با این همه ندول بزرگی که باعث درد و ناراحتی می ‌شود، خطرناک است و باید توسط پزشک بررسی شود.

وجود سابقه‌ی خانوادگی سرطان تیروئید و یا داشتن سابقه‌ی درمان‌های رادیوتراپی شانس ابتلای فرد به سرطان تیروئید را افزایش می‌دهد.

۶) کمبود ید: کمبود ید در رژیم غذایی گاهی باعث ایجاد این ندول‌ها در تیروئید می شود. بنابرین بهتر است ید به صورت استاندارد به فرآورده‌ های غذایی اضافه ‌شود.

تشخیص ندول تیروئید

زمانی که توده یا ندول در گردن احساس شود، ابتدا باید احتمال سرطانی بودن آن مورد بررسی قرار گیرد. اما از طرفی دیگر کارایی غده‌ی تیروئید نیز با انجام تست ‌ها و آزمایش های خاص بررسی خواهد شد:

• معاینه‌ بالینی

ابتدا احتمال وجود پرکاری تیروئیدی در فرد بر اساس نشانه‌ های آن همچون لرز، واکنش ‌های سریع و زیاد و ضربان قلب نامنظم و سریع مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین احتمال وجود کم کاری تیروئیدی هم بررسی می ‌شود که تورم صورت، پوست خشک و ضربان قلب آهسته از جمله علائم ‌ بالینی آن است.

در معاینه غده نیز زمانی که پزشک مشغول معاینه‌ است از بیمار می ‌خواهد تا آب دهان خود را قورت دهد، تا که در حین بلع ندول تیروئید به سمت بالا و پایین حرکت ‌کند و بهتر قابل لمس باشد.

• آزمایش خون

برای ارزیابی عملکرد تیروئید باید آزمایش خون جهت اندازه گیری سطح T4 و هورمون تحریک کننده تیروئید  (TSH) انجام شود. این آزمایش می تواند بیانگر موارد زیر باشد:

• سطح بالای هورمون‌های تیروئید T4 یا T3 در زمینه TSH سرکوب شده، پرکاری تیروئید را نشان می‌دهد.
• کاهش T4 یا T3 در زمینه TSH بالا نشان دهنده کم کاری تیروئید است.

همچنین در صورتی که عمل جراحی برای درمان فرد در نظر گرفته شود، میزان تیروگلوبولین (پروتئین حمل کننده هورمون تیروئید در خون) نیز باید اندازه گیری شود تا در صورت بالا بودن سطح آن درخون به سرعت و در طی 48 ساعت میزان آن کاهش یابد.

• سونوگرافی

علی رغم ارزش بالای این روش، سونوگرافی نمی ‌تواند تعیین کند که آیا ندول خوش خیم است یا سرطانی؟ با این حال دستور سونوگرافی از تیروئید به دلایل زیر صادر می شود:

• تشخیص ندول ‌هایی که در لمس به راحتی احساس نمی شوند.
• تعیین تعداد و اندازه ندول ‌ها
• تعیین سفتی (جامد) یا کیستیک بودن ندول
• نمونه‌برداری آسپیراسیون به کمک سوزن

نمونه برداری جهت بررسی احتمال سرطانی بودن ندول ‌ها انجام می شود. در این روش با استفاده از سوزن باریکی اندکی از سلول ‌های بافت ندول برداشته شده و نمونه برای بررسی دقیق به آزمایشگاه فرستاده می ‌شود.

• اسکن تیروئید

برای ارزیابی بهتر ندول ‌ها پزشک اسکن کامل تیروئید انجام می دهد. برای انجام آن ید رادیواکتیو داخل وریدی تزریق شده و بعد به کمک دستگاهی مخصوص تصویر دقیقی از غده برداشته خواهد شد.

ندول های داغ  که هورمون تیروئیدی زیادی تولید می‌ کنند در اسکن دیده می ‌شوند، چرا که ایزوتوپ بیش‌تری نسبت به بافت سالم تیروئید جذب می‌کنند. گره‌های داغ در بیش‌تر موارد غیر سرطانی هستند.

درمان ندول ‌های تیروئید

• اگر ندول تیروئید سرطانی نباشد و مشکلی ایجاد نکند، پزشک با دقت وجود هر نوع تغییری را در ندول بررسی خواهد کرد. اما اگر ندول بزرگ باشد و یا مشکلاتی در بلع غذا یا تنفس ایجاد کند، پزشک با عمل جراحی، ندول را از بدن خارج می کند.
• اگر ندول تیروئید باعث پرکاری تیروئید شود، مصرف ید رادیواکتیو تجویز می شود که معمولا به شکل یک مایع مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین پزشک می تواند قرص ضد تیروئید نیز تجویز کند تا تولید هورمون تیروئید کاهش یابد. در برخی موارد نیز ممکن است عمل جراحی برای بیرون آوردن ندول تیروئید پرکار انجام شود.

• اگر ندول تیروئید سرطانی باشد، عمل جراحی برای درآوردن آن لازم است. بعد از آن درمان با ید رادیواکتیو برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده انجام می شود.

بعد از عمل جراحی و بیرون آوردن غده تیروئید، باید هورمون تیروئید (به شکل دارو) تا آخر عمر مصرف شود.

پیشگیری از ایجاد ندول تیروئید

می‌توان با اطمینان از اندازه کافی مواد غذایی حاوی یُد مانند نمک، لبنیات، غذاهای دریایی، گوشت و موارد دیگر در رژیمغذایی از بروز ندول ‌های تیروئید جلوگیری کرد.

جهت ویزیت و ارتباط بیشتر میتوانید با شماره مطب جناب دکتر علی بخشی تماس حاصل فرمایید.

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۶۵

۰۲۱-۶۶۱۲۶۰۴۴